مسجد سلطان احمد، آبی ترین مسجد استانبول

مسجد سلطان احمد که با نام مسجد آبی هم شناخته می‌شود، یکی از باشکوه‌ترین جاذبه‌های شهر توریستی استانبول است. این مسجد فقط محلی مذهبی برای عبادت مسلمانان نیست. معماری تاریخی و فرهنگی بی‌نظیر به‌کاررفته در آن برای هر گردشگر خوش ذوقی تحسین‌برانگیز است. ابهت این سازه با شهرت جهانی توانسته است خیل عظیمی از گردشگران را از سراسر دنیا به استانبول بکشاند. در این مقاله، سعی کرده‌ایم شما را با تمام ویژگی‌های منحصربه‌فرد این بنای چهارصدساله، تاریخچه، مکان‌های دیدنی داخل مسجد و حتی اطراف آن آشنا کنیم. 

مسجد سلطان احمد کجاست؟

اگر می‌خواهید آدرس دقیقی از مسجد سلطان احمد داشته باشید، باید بدانید این مسجد در قسمت اروپایی شهر استانبول قرار دارد. سپس باید منطقه فاتح را در نقشه پیدا کنید. شما در محله‌ای به نام سلطان احمد، این بنای زیبا را با شش مناره بلند خواهید دید.

موقعیت جغرافیایی مسجد سلطان احمد روی نقشه گوگل

تاریخچه‌ای جذاب از مسجد سلطان احمد در ترکیه

پیشینه این بنای تاریخی که در مرکز شهر استانبول و در کنار استادیوم اسب‌‍سواری بایزید قرار دارد بسی شنیدنی است. در زمان امپراطوری عثمانی، سلطان احمد اول دستور داد دقیقا روبروی مسجد ایاصوفیه (که در ابتدا کلیسا بود و بعدها به مسجد ایاصوفیه معروف شد) مسجد دیگری ساخته شود. یک دلیل ساخت این بنا، به نمایش گذاشتن اقتدار مسلمانان و دلیل مهم-تر آن اثبات ادعای معماری عثمانی نسبت به معماری ایاصوفیه بود. ساخت مسجد با 2 و یا 4 مناره در آن زمان مرسوم بود. سلطان احمد دستور ساخت مناره‌های طلایی را برای این مسجد صادر کرد. از آنجا که در زبان ترکی تلفظ طلا و عدد 6 بسیار به هم نزدیک است، معمار این مسجد را با شش مناره ساخت. معمار در آن زمان نمی‌دانست که همین برداشت اشتباه باعث منحصربه‌فرد شدن سا‌زه‌ها در دنیا و جذب گردشگران خواهد شد.

ساخت این مسجد حدود 7 سال طول کشید. یعنی از سال 1609 شروع شد و تا سال 1616 ادامه داشت. گفته می‌شود ساخت این مسجد از اهمیت بسیار بالایی نزد سلطان احمد برخوردار بود به نحوی که خودش شخصا در مراحل ساخت نظارت می‌کرد و بودجه آن را از خزانه دولتی پرداخت می‌کرد. بعد از ساخت، انتقادات شدیدی به شش مناره بودن این مسجد وارد شد. چون تعداد مناره‌های آن از مسجدالحرام هم بیشتر بود و همین امر باعث ناراحتی مسلمانان شده بود. سلطان احمد برای ختم این حواشی، معمارش را به مکه فرستاد تا یک مناره دیگر به مسجدالحرام اضافه کند.

 این داستان یکی از جالب‌ترین داستان‌های مربوط به معماری جهان است. سلطان احمد دقیقا یک سال بعد از اتمام ساخت مسجد، در سال 1617 و سن 27 سالگی از دنیا رفت. مقبره‌‌ای برای ایشان و خانواده‌اش در همین مسجد در نظر گرفته شد. معمار این بنای باشکوه تاریخی یکی از شاگردان معمار سینان به نام صدفکار مهمت بیچاکچوست که توانست به شایستگی نامی از خود بر جای بگذارد.

تصویری از مسجد سلطان احمد استانبول

آشنایی با معماری مسجد سلطان احمد 

اگرچه سلطان احمد در ساخت این مسجد سعی کرده بود از نماد‌های اسلامی استفاده کند، اما نماد‌های مربوط به بیزانس را نیز می‌توان در آن دید. همین ترکیب باعث زیبایی فوق‌العاده و منحصربه‌فرد این مکان تاریخی مذهبی شده است. در این قسمت معماری، نمای بیرونی و داخلی مسجد را باهم بررسی خواهیم کرد.

نمای بیرونی مسجد سلطان احمد

ساختار این مسجد به صورت مکعبی بوده و 1 گنبد اصلی و 8 گنبد فرعی را شامل می‌شود.. گنبدها با شیب ملایمی رو به پایین هستند. این مسجد به خاطر استفاده از کاشی‌های بی‌رنگ در نمای بیرونی‌اش به مسجد آبی شهرت یافته است. استفاده از 6 مناره، زیبایی شمای کلی این شاهکار معماری را چندین برابر کرده است. هر مناره از 3 ایوان تشکیل شده است که هنگام اذان چراغ‌های آن روشن می‌شود و نمای بسیار زیبایی را به نمایش می‌گذارد.

نمای داخلی مسجد سلطان احمد

نمای داخلی مسجد به لحاظ زیبایی و شکوه دست‌کمی از بیرون مسجد ندارد. در اینجا چند مورد از فضاهای داخلی را بیشتر بررسی می‌کنیم.

کاشی‌های تزیین شده

حدود 20 هزار کاشی آبی‌رنگ، مزین به نقوش گل و درخت و... روی سقف بلند مسجد، اولین چیزی است که نظرها را به خود جذب می‌کند.

کاشی‌های تزئین شده مسجد سلطان احمد

پنجره ها؛ چشم اندازی بی‌نظیر

این مسجد 260 پنجره دارد که در قدیم دارای شیشه‌های رنگی بوده است. به طور معمول در عمارت‌های اسلامی و مساجد، از پنجره‌های ارسی شکل استفاده می‌شود که این الگو در مسجد آبی نیز پیاده شده است. هر نیم‌طاق دارای 5 پنجره است که بعضی از آنها برای استفاده از نور طبیعی خورشید اصلا شیشه ندارد. شیشه‌های رنگی پنجره‌ها هدیه دولت به این مسجد بوده است که امروزه با شیشه‌های اصلی جایگزین شده‌اند.

سقف بلند و جذاب

اگر به سقف 34 متری مسجد نگاه کنید، یک گنبد مرکزی در سقف می‌بینید که نواری آبی‌رنگ دارد و 4 نیم گنبد در اطراف آن طراحی شده است. گنبد اصلی دارای 28 پنجره است و نیم گنبدها 14 پنجره دارند.

تزیینات و خوشنویسی‌های زیبا

در تمام بخش‌های مسجد خوشنویسی‌های چشم‌نوازی از آیات قرآنی وجود دارد. این خوشنویسی‌ها علاوه بر حفظ زیبایی، شکوه معنوی این مکان را بالا برده است. لوح‌هایی نیز در ارتفاعات مسجد به چشم می‌خورد که نام پادشاهان عثمانی و آیات قرآنی بر آن حک شده است.

درب‌های ورودی متعدد

مسجد سلطان احمد استانبول، این عمارت بزرگ، چندین درب ورودی دارد. یکی از مهم‌ترین درب‌های ورودی آن در قسمت شمال غربی مسجد واقع شده و بالای آن زنجیرهای آهنی آویزان است. این ورودی مخصوص خود سلطان احمد بوده که حتی گاهی با اسب به آنجا وارد می‌شده است. او برای حفظ حرمت مکان مقدس دستور داده بود این زنجیره‌ها را بیاویزند تا مجبور باشد سرش را خم کند.

نمایی از مسجد سلطان احمد استانبول

چلچراغ های بزرگ

چلچراغ‌ها و لوسترهای شمعدانی موجود، نه فقط برای روشنایی و نورپردازی داخل مسجد سلطان احمد، که به عنوان یک اثر هنری ماندگار و دارای ارزش فرهنگی نیز کاربرد دارد. این چلچراغ‌ها در گذشته با نگین و جواهرات گرانبها تزیین شده بودند که به مرور زمان، یا ربوده شدند و یا برای حفاظت بیشتر به موزه‌ها سپرده شده‌اند.

فرش هایی با طراحی خاص

کف مسجد سلطان احمد نیز مانند سایر مساجد با فرش‌هایی پوشیده شده است که هنر و ذوق طراحان و بافندگان زمان خود را به نمایش می‌گذارد. این فرش‌ها به مرور، با فرش‌های مدرن‌تر و جدیدتر جایگزین شده‌اند. این جایگزینی نه تنها آسیبی به قدمت تاریخی این بنا نزده، بلکه آن را همگام با استاندارد‌های جهانی پیش برده است.

منبر و محراب؛ رکن اصلی مسجد

محراب در مسجد سلطان احمد با استفاده از سنگ‌های مرمر سفید ساخته شده است. امامان جماعت بالای منبر خطبه ایراد می‌کردند. طاقچه‌های بالای محراب نیز به شکوه آن افزوده است. تابلوهایی به رنگ سبز با نوشته‌های طلایی‌رنگ هم در اطراف محراب وجود دارد. این تابلوها به ایجاد فضای معنوی و پاکیزه این قسمت از مسجد کمک شایانی کرده است.

شبستان باشکوه

این قسمت از مسجد به دلیل برگزاری نماز و انجام اعمال دینی از معنویت و آرامش بالایی برخوردار است. فضایی بزرگ و منسجم که برای ورود به آن باید از حیاط جلویی عبور کنید که خود شامل 2 ورودی فرعی است. اما ورودی اصلی، با گنبدی مزین جلوه‌ای خاص به این مکان مقدس داده است. اگر به عنوان گردشگر وارد این محیط مذهبی می‌شوید، یادتان باشد زمان ورودتان همزمان با اقامه نماز نباشد؛ چراکه اجازه ورود نخواهید یافت. اما در این مسجد همیشه به روی نمازگزاران مومن باز است.

حیاط مسجد آبی با ستون‌های مرمر

حیاط مسجد آبی یک آبخوری بزرگ دارد که با 6 ستون مرمرین و یک گنبد گرد جلوه خاصی به فضای مسجد بخشیده است. در حال حاضر گنبد گرد با گنبد کوچکتری جایگزین شده است و آبی هم در آبخوری وجود ندارد. البته که در بخش بیرونی حیاط یک راهروی زیبا وجود دارد که برای وضو گرفتن، شیر‌های آب در آن تعبیه شده است. به طور کلی حیاط مسجد دارای 26 ستون مرمرین و چندین رواق زیباست. بالای هر رواق نیز یک گنبد ساخته شده که به آن جلوه زیبایی بخشیده است.

تفاوت مسجد آبی با ایاصوفیه

به طورکلی این دو بنای تاریخی استانبول شباهت‌های فراوانی به هم دارند؛ به صورتی که تشخیص آن توسط گردشگران کار مشکلی است. اما با این حال بزرگترین تفاوت در تعداد مناره‌های آن‌ها است. ضمنا استفاده از کاشی‌های بی‌رنگ نیز، مسجد سلطان احمد را از کلیسای ایاصوفیه متمایز کرده است.

مسجد سلطان احمد استانبول

راهنمای ورود گردشگران به مسجد سلطان احمد استانبول

بازدید از این مسجد مشهور بدون هیچ هزینه‌ای برای گردشگران امکان‌پذیر است. اما همانند سایر مکان‌های مذهبی قوانینی دارد که باید رعایت شود. در زیر چند نمونه از این قوانین را برای آگاهی بیشتر شما عنوان می‌کنیم.
1. پوشش مناسبی را برای ورود به مسجد انتخاب کنید. آقایان اجازه استفاده از شلوارک را ندارند. خانم‌ها نیز باید موها و بدن خود را بپوشانند. اگر حجابی به همراه ندارید می‌توانید به صورت رایگان از شال یا چادرهای خود مسجد استفاده کنید.
2. ورود با کفش در هر مسجدی به دلیل اینکه محل برگزاری نماز است ممنوع است. خود مسجد برای مراقبت از کفش‌های شما پلاستیک در اختیارتان قرار خواهد داد.
3. برای حفظ حرمت این مکان مقدس سکوت را رعایت فرمایید.
4. هنگام عکاسی از فلش استفاده نکنید.
5. احترام نمازگزاران و مکان مذهبی باید حفظ شود.

 جاذبه های اطراف مسجد سلطان احمد در ترکیه کدامند؟

منطقه سلطان احمد به جز مسجد آبی دارای جاذبه‌های توریستی فراوانی است که در اینجا به معرفی چند مورد آن می‌پردازیم.

باسیلیکا سیسترن

از باسیلیکا سیسترن می‌توان به عنوان یک آب‌انبار قدیمی یاد کرد که در گذشته برای ذخیره آب استفاده می‌شده است. این جاذبه تاریخی در قرن ششم میلادی ساخته شده است و حدود 8900 متر مربع مساحت دارد. حجم آبی که در خود جای داده است چیزی حدود 80 هزار متر مکعب است. دلیل نامگذاری آن وجود 336 ستون مجلل با سرستون‌های واژگون از سر الهه نفرین‌شده، مدوساست . مدوسا یکی از شخصیت‌های اساطیری روم است. فاصله آن از مسجد سلطان احمد با پای پیاده تنها چیزی حدود 3 دقیقه است. 

بازار آراستا

این بازار سنتی و قدیمی تقریبا همزمان با مسجد آبی ساخته شده است. ابعاد آن خیلی بزرگ نیست و در دو طرف شامل غرفه است. این بازار که همچنان یکی از بازارهای خرید استانبول محسوب می‌شود در مجاورت ورودی موزه موزاییک و پشت مسجد آبی (محله امینونو) است. فاصله آن با مسجد آبی 290 متر و حدود 3 دقیقه است.

مسجد ایاصوفیه

ایاصوفیه حدود 1500 سال پیش توسط امپراتوری بیزانس ساخته شد. اما 900 سال بعد وقتی استانبول مغلوب نیروهای عثمانی شد، به دستور پادشاه عثمانی به مسجد تغییر کاربری پیدا کرد. این مکان همزمان مورد احترام مسیحیان و مسلمانان است. ایاصوفیه به عنوان میراث جهانی در یونسکو ثبت شده است. چهار ستون بزرگ که شبیه پای فیل هستند گنبد بزرگ ایاصوفیه را نگه می‌دارند. چهل پنجره کناره هم در ساقه گنبد وجود دارد که باعث روشنایی داخل بنای ایاصوفیه می‌شوند. از محبوب‌ترین آثار هنری داخل این مسجد می‌توان به کاشی‌هایی با تصاویر حضرت مسیح، تصویر حضرت مریم، حضرت جبرئیل و میکائیل اشاره کرد. فاصله ایاصوفیه از مسجد آبی حدود 4 دقیقه پیاده‌روی است. آدرس دقیق آن در محله اروپایی منطقه سلطان احمد، میدان ایاصوفیه است.

حمام خرم سلطان

در قرن شانزده میلادی و زمان سلطان سلیمان، حمام‌های خرم سلطان به دستور ملکه عثمانی به دست معمار سینان ساخته شد. معمار دربار این حمام را در مکانی مابین ایاصوفیه و مسجد آبی ساخت. خوشبختانه از سال 2011 به بعد گردشگران نیز می‌توانند علاوه بر بازدید، از خدمات اسپای حرفه‌ای و حمام به سبک ترکی استفاده کنند. فاصله این حمام از مسجد آبی حدود 4 دقیقه پیاده‌روی است.

کاخ توپکاپی

این کاخ باشکوه و قدیمی در قرن پانزدهم میلادی محل سکونت سلطان و مقر حکومت عثمانی بوده است. این بنا شامل سه بخش حرمسرا، کاخ درونی و کاخ بیرونی است. رعایت این حریم سلطنتی نه تنها در کاخ توپکاپی، بلکه در تمام کاخ‌های عثمانی مشهود است. فاصله کاخ توپکایی از مسجد آبی حدود 7 دقیقه پیاده‌روی است.

کلیسای ایا ایرنه

این کلیسا اولین کلیسای شهر قسطنطنیه محسوب می‌شود که قدمتی تاریخی دارد. این کلیسا 2 بار در قرن 5 و 6 میلادی تخریب شد که هربار به سبکی بهتر بازسازی شد.در آخرین بازسازی موزاییک‌ و تزئینات به آن اضافه شد که جلال و ابهت آن را بیشتر کرد. این کلیسا در حال حاضر کاربری موزه دارد و همچنین محل برگزاری کنسرت‌های فستیوال بین‌المللی استانبول است. فاصله کلیسا از مسجد آبی حدود 9 دقیقه پیاده‌روی است.

بازدید از مسجد سلطان احمد در سفر به استانبول

استانبول دارای جاذبه‌های تاریخی متنوعی است که مسجد سلطان احمد یکی از چندین جاذبه‌ معروف آن و از زیباترین مساجد استانبول محسوب می‌شود. گردشگرانی که علاقمند به بازدید از معماری‌های خاص و قدیمی هستند، می‌توانند با تورهای مسافرتی ترکیه، به استانبول نیز سفر کنند و طی بازدید از محله‌های معروف استانبول، از نما و معماری جذاب این مسجد نیز لذت ببرند. سفر به این مناطق، تنها یا به همراه خانواده، تجربه‌ای لذت‌بخش و دوست‌داشتنی خواهد بود.

سوالات متداول

1. مسجد سلطان احمد در استانبول کجا واقع شده است؟
مسجد سلطان در شهر استانبول، ترکیه، در منطقه سلطان احمد واقع شده است. این مسجد در قلب شهر استانبول، نزدیک میدان تقسیم و در مجاورت ایاصوفیه قرار دارد.
2. ویژگی‌های منحصر به فرد مسجد سلطان احمد چیست؟
مسجد سلطان احمد یکی از مساجد برجسته و بی‌نظیر در دنیاست که به دلیل معماری ویژه خود مشهور است. این معماری منحصر به فرد و ویژگی‌های فرهنگی مسجد سلطان احمد آن را به یک مقصد گردشگری مهم در استانبول تبدیل کرده است.